Op 21 juni legde Ecolo haar eisen voor regeringsdeelname op tafel. (PDF) Als reactie op de recente politieke schandelen die een defect politiek systeem aantonen, doen de groenen een oproep naar meer ethiek bij mandatarissen, een effectief goed bestuur en burgerdemocratie. De Piratenpartij, die elke dag vecht voor meer politieke transparantie en meer democratie – met als ideaal, een echte democratie, directe-, konden wij niet anders dan ons aangesproken voelen door de voorstellen van Ecolo. Zo profiteren wij van de gelegenheid om elk voorstel te onderzoeken en te becommentariëren, en hen naast de positie van de piraten te plaatsen (zie Wiki parti pirate Tubize). Wij hebben ook de toestemming van Ecolo om deze tekst te hergebruiken.
Ethiek bij mandatarissen
In haar eerste voorstel doet Ecolo een oproep voor de decumul van alle mandaten. En natuurlijk moeten we ageren tegen de cumul. Het is een symptoom van allerlei vriendendienstjes op de kap van het iedereen. Als iemand mij iets aanbiedt tijdens de ene vergadering, kan hij van mij iets anders krijgen in een andere, wat beetje bij beetje mijn macht bestendigt. Toch bestaan er allerlei soorten van cumuls, van de financiële tot de functionele, pubieke en privé, en daartussen nog de belangenconflicten. Het is in de praktijk dan ook niet mogelijk om elke soort cumul te vermijden, al was het maar omdat je voor een mandataris iemand zoekt met een zekere kennis van zaken en dit op zich al een cumul kan inhouden.
Bijgevolg moet de eerste maatregel niet zijn om ieder soort cumul te vermijden, maar wel om de transparantie te respecteren. Trouwens, zoals aangegeven in de tekst van Ecolo: de wet eist transparantie, ook als het gaat over de uitkeringen. In de praktijk vinden onze mandatarissen echter telkens een excuus om de wet niet uit te voeren (zie Denkt Tubeke boven de wet te staan?), of ze vinden een manier om ze te omzeilen, wat leidt tot de gekende schandalen.
De tweede stap – en die vindt men niet terug in de voorstellen- is om de mandaten zelf in vraag te stellen. De piraten streven naar horizontale structuren waar burgers zo direct mogelijk betrokken worden. Hiërarchie zorgt voor bureaucratie wat schadelijk is voor het contact tussen de burgers en de verschillende beslissingsorganen. Men zal argumenteren dat burgers niks van de materie afweten en dat de scheiding van de machten de enige manier is om aan democratische controle te doen. Men zal proberen het overzicht over de verschillende vergaderingen moeilijker te maken, zodat de burger zijn weg er niet meer in terugvindt.
Men zal proberen het overzicht over de verschillende vergaderingen moeilijker te maken, zodat de burger zijn weg er niet meer in terugvindt.
In Frome, heeft een burgerlijst de meerderheid gehaald in de verkiezingen van 2011 (zie Democratic revolution in Frome ) en wat zij aantoont, is dat door de structuren van de gemeente te vereenvoudigen, de burgers wel degelijk geschikt waren om op een constructieve manier het beheer van hun gemeente te verbeteren. Hun systeem van uitklapdemocratie (Flatpack Democracy) toont aan dat we kunnen werken met mandaten die zich veel sneller vernieuwen terwijl ze toegankelijk blijven voor de burgers.
Om de vergoedingen van mandatarissen in toom te houden, raadt Ecolo aan om die te vergelijken met het salaris van een parlementair. Waarom echter niet vergelijken met het salaris van de mediane Belg? We zouden bijvoorbeeld kunnen zeggen dat een mandataris niet meer mag verdienen dan 3 keer het mediaan salaris. Dit moet uiteraard gecontroleerd worden. Een deontologische commissie bestaat en Ecolo stelt voor om die een reële bevoegdheid te geven. Transparantie blijft het centrale ankerpunt, maar bijvoorbeeld omwille van het respecteren van de privacy, blijft die commissie nuttig.
Ecolo wil het onwettig maken voor mandatarissen om tussen te komen in individuele dossiers om de scheiding van de machten en de deontologische code te respecteren. Dit voorstel doet echter wat raar aan. Die dossiers worden technisch behandeld door de administratie en politici hebben normaal niks te zeggen over het puur individuele. Wat belangrijk is, is dat politici ons informeren over wanneer en met wie ze contacten houden. Een beetje zoals Julia Reda, in het Europees parlement door de Duitse Piratenpartij, die aangeeft welke lobby’s zij ontmoet. (https://juliareda.eu/lobby-meetings/ )
Met 6 stappen in de relaties tussen burgers, ben je in contact met de hele wereld (zie Wikipedia). Op een bepaald onderwerp is het dan ook onvermijdbar dat er kennis gedeeld wordt. Daardoor kan men altijd iemand verdenken van corruptie. De procedures zijn publiek, de dossiers privé. Door transparant te zijn, kunnen de dossierbeheerders op zijn minst erkennen wie in de procedures tussengekomen is en waarschuwen als er belangenconflicten zijn.
Goed bestuur
Ecolo wil de aanwervingsprocedures depolitiseren, maar omdat een minister altijd moet samenwerken met zijn administratie, heeft het eigenlijk geen zin om iemand enkel en alleen via een selectiebureau te kiezen. Men moet iemand aannemen die tegelijk competent is en die in vertrouwen met de minister kan werken. Het is daarom dat men moet streven naar een soort van 360-gradenevaluatie waar niet alleen de technische competenties, maar ook de manier van samenwerken met toekomstige collega’s een rol speelt. Of de administratie kiest zelf mee zijn directeur.
Verder stelt de tekst van Ecolo voor om de structuren te vereenvoudigen. Een heel goede zaak, want dat zorgt voor democratie en transparantie! Voor stellen 7 tot 9 gaan over het samenstellen van de regering van Waals-Brusselse Federatie op basis van de ministers van de Waalse en Brusselse regio’s (zoals in Vlaanderen) en de structuren in Wallonië en Brussel tussen de regio’s en de gemeentes te vereenvoudigen.
Echter, het aantal schepenen verminderen met 30% is misschien een goed idee, maar door communautaire kwesties gaat dat de situatie in Brussel alleen maar ingewikkelder maken. Dit voorstel zegt vooral niet hoe burgers meer geëngageerd zullen worden in het politieke leven van hun gemeente en dit probleem gaat vooral ook over een slechte verdeling van verantwoordelijkheden.
Zoals Ecolo voorstelt, zijn wij natuurlijk voorstander om toekomstige generaties te integreren in de beleidsbeslissingen. Jongeren moeten lang wachten alvorens ze iets te zeggen hebben, of het nu over het werk gaat waar ze altijd onderaan beginnen, of in de politiek waar het moeilijk is een plaats te veroveren. De impact van jongeren is dus zwak op onze samenleving, terwijl hun ideeën de toekomst uitmaken. Zo willen we een politiek systeem dat beter afgestemd is op de ideeën van de burgers in plaats van out of touch met de realiteit zoals nu.
De impact van jongeren is dus zwak op onze samenleving, terwijl hun ideeën de toekomst uitmaken
Burgerdemocratie
Burgerdemocratie is volgens ons eigenlijk gewoon een pleonasme. Als men over democratie spreekt, zou het altijd moeten gaan over burgerdemocratie. Met de laatste staatshervorming werd het mogelijk gemaakt om referenda te organiseren. Maar tijdens de Koningskwestie, heeft de politieke klasse angst gekregen om de bevolking in twee kampen te verdelen en dat heeft de mogelijkheden voor referenda in de Grondwet beperkt. Deze angst is echter niet geldig in Zwitserland bv., waar men de gewoonte heeft van referenda en waar men weet dat een volgend referendum de beslissing eventueel terug kan draaien. Wat in het oog springt, is dat parlementairen ook een referendum kunnen starten. Daar zou het echter goed zijn dat de regels voor de parlementairen dezelfde zijn als die voor de burgers.
Burgerdemocratie is volgens ons eigenlijk gewoon een pleonasme
Ecolo stelt ook voor om in de parlementaire commissies de helft van de mensen aan te duiden door loting. Loting is normaal gezien echter een statistische tool: door een beslissing toe te vertrouwen aan mensen gekozen door loting, kan dit als het aantal mensen groot genoeg is, overeenkomen met alsof heel de bevolking die beslissing genomen zou hebben.
Het is een beetje jammer dat Ecolo dit voorstelt voor een parlementaire commissie, terwijl men met deze tool veel verder zou kunnen gaan. Bovendien, zelfs al worden in de commissies de beslissingen voorbereid, denken we dat de impact hier minimaal zal zijn. Omdat uiteindelijk het parlement de beslissing neemt, zal altijd rekening gehouden moeten worden met de partijstrategieën. Zelfs al wordt nu vaak al beslist in de commissie. De mensen gekozen door loting zullen dan ook weinig impact hebben op de commissie. Om het goed te doen, zou praktisch de hele commissie door loting gekozen moeten worden. Deze muizenpas toont de angst om de controle te verliezen aan zo een hervorming.
Uiteindelijk wenst Ecolo te komen tot een paritaire democratie, door quota’s te definiëren voor de instanties die ons vertegenwoordigeren. Dit is echter tegenstrijdig met proberen zo goed mogelijk het parlement te vormen zoals de kiezer het gewild heeft. Bovendien moet je hier al de Grondwet voor aanpassen.
Bovendien is pariteit misschien verdedigbaar op zich maar niet meer dan het behandelen van een symptoom van een patriarchale en seksistische maatschappij. Bovendien heb je dan ook transgenders, … waar je geen rekening mee houdt.
Besluit
Om te besluiten zijn er in de tekst van Ecolo een aantal goede voorstellen, zelfs al werd ze snel samengesteld. Jammer genoeg, vrezen we dat het merendeel niet praktisch toepasbaar is. Vaak zijn de voorstellen kwantificeerbaar en zeer strict, gewoon om aan te tonen dat men serieuze actie wilt. Dus denken wij dat Ecolo eerder probeert de symptomen te behandelen dan de oorzaken van het probleem aan te pakken.
Men moet zich echter concentreren op de principes zoals transparantie, de wetten die daarover bestaan al toepassen en bevoegdheid geven aan de deontologische commissie. Er moeten ook een betere verdeling komen van bevoegdheden om de structuren te vereenvoudigen en daarmee het contact met, het deelnemen van en engageren door de burgers te verstevigen. Het uiteindelijke doel is dat van een directere democratie waar burgers in alle vrijheid een deel zijn van het politieke leven van hun regio.