De Piraten van Luik hebben besloten zich definitief af te wenden van beweging Vert Ardent. Dit gebeurt twee weken nadat ze hun steun hadden geschorst, en als gevolg van de meest recente ontwikkelingen.
Wanneer een traditionele partij (hoewel Ecolo zich kant tegen die omschrijving) de Piraten uitnodigt om ‘op een andere manier aan politiek te doen’, luisteren we natuurlijk. De slagzin was aanlokkelijk voor onze kleine partij die sowieso eveneens van plan was aanwezig te zijn op een burgerlijst voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. We waren geïntrigeerd door de uitnodiging van Ecolo en zagen daarin een mooie kans om de krachten te bundelen, zodat we de ideeën, die al zo lang door de Piratenpartij worden verdedigd, ingang konden doen vinden in Luik. Natuurlijk was er wantrouwen, maar ook, en vooral, veel hoop!
De teleurstelling is des te groter omdat wij, de Luikse piraten, individueel en collectief alles hadden gegeven.
De eerste storm
Na een tumultueuze verkiezing op de Algemene Vergadering van Vert Ardent op 4 maart, die volgens ons alle principes die garant staan voor billijkheid voor allen in de beweging, met voeten hebben getreden, hebben we tijdelijk onze steun voor Vert Ardent opgeschort. We voelden geen bitterheid maar ervoeren het eerder als een waarschuwing, als het plots neerkomen van een vuist op tafel. Het was voor ons het moment om te zeggen: “Genoeg! ” Omdat we er ons bewust van waren dat we zeer hoge eisen stellen, hebben we toegevingen gedaan omtrent zaken die ons parten speelden, dit met het doel samen vooruitgang te boeken.
Om de deur niet meteen en nog onder de indruk van de teleurstelling dicht te slaan, hebben we besloten een reeks voorwaarden neer te pennen die, als ze werden vervuld, ons terug zouden kunnen laten keren om deel te nemen aan het avontuur. Opgelet, dat was geen gril: die voorwaarden zouden opnieuw een onmisbaar fundament hebben geschapen waarop een transparante, democratische en open beweging gebaseerd zou kunnen zijn. Sommige van deze voorwaarden waren trouwens al onderdeel van het huishoudelijk reglement van Vert Ardent, of onderdeel van andere officiële documenten van de beweging.
Een boot die mag zinken
Twee weken na de publicatie van onze lijst met voorwaarden, en hoewel Vert Ardent ze als ‘waardevol’ beschreef, zagen we geen verbetering. De initiatieven om zaken te veranderen en waarvan we weet hebben, lijken zelfs net het omgekeerde van onze voorstellen te bewerkstelligen. Een voorbeeld is het initiatief het online discussieplatform ‘Loomio’ voor te behouden voor leden van Vert Ardent. Evenmin heeft iemand ons een plan aangekondigd om onze suggesties in de nabije of verre toekomst uit te voeren. In plaats van de problemen geopperd door de piraten op te lossen, hechtte Vert Ardent meer belang aan het kiezen van haar 4 lijsttrekkers.
Wat betreft de communicatie stellen we vast dat er een grote kloof is tussen wat intern wordt gezegd en wat naar de buitenwereld toe wordt gecommuniceerd: “Terwijl de oorlog tussen de kopstukken in andere politieke formaties al is begonnen, wil de ecoburgerbeweging zich eerder concentreren op een sociaal, democratisch en ecologisch project om Luik nieuw leven in te blazen”, zeiden de woordvoerders van Vert Ardent in januari tegen de pers.
Maar: Vert Ardent is net de eerste partij die haar kandidaten voorstelt in de hele gemeente Luik zonder dat de problemen wat het functioneren ervan betreft, opgelost zijn.
De onverwachte ommekeer
De laatste dagen waren we zeer verrast toen we vernamen wat de samenstelling is van het topkwartet van Vert Ardent. We zijn ook verbaasd over de fierheid waarmee de burgerbeweging uitpakt met twee van haar kopstukken: uittredende gemeenteraadsleden van Ecolo (dat terwijl het functieprofiel dat eerder was opgesteld, net pleit voor een omgekeerde aanpak). Onze verrassing was nog groter toen we merkten dat de ontevredenen een ‘minderheid’ worden genoemd; velen hadden namelijk de beweging verlaten, en de Piraten hadden hun steun op onderbouwde wijze opgeschort. De persconferentie verbaasde ons nog meer: hoewel we al sinds juni 2017 actief waren in Vert Ardent, bleken de meeste voorstellen in het programma, die vrijdag waren aangekondigd, volkomen nieuw voor ons. Vert Ardent beweert dat het programma door al haar leden samen is geschreven, maar de meerderheid van deze voorstellen zijn voor zover ons bekend nooit gepresenteerd op het online discussieplatform of tijdens de Algemene Vergadering. Als de werkwijze open en transparant is geweest, moet het heel makkelijk zijn om te bewijzen dat we het op dit punt bij het verkeerde eind hebben.
We hebben nooit gezegd dat het makkelijk zou zijn om de lijst met suggesties op te stellen. Wat we duidelijk willen maken, is dat zoiets nodig is om de opkomst van een echte burgerbeweging mogelijk te maken, en dat dit nodig is om op nieuwe manier om aan politiek te doen.
Sommigen zullen ons verwijten dat we kritiek geven op “zij die het proberen”. Versta ons niet verkeerd, de kritiek die we tot Vert Ardent richten, geldt waarschijnlijk voor elke traditionele partij in Luik. En dat is het probleem. Want als men een burgerbeweging belooft, verwacht men inderdaad een burgerbeweging.
De terugtrekking van de Piraten uit Vert Ardent betekent niet dat ze de kiezers uitnodigen dan maar te stemmen op andere, grote partijen. In plaats daarvan moedigen we de kiezers aan een en ander in vraag te stellen, na te denken over hun stad en kritisch te zijn; in plaats van te kiezen voor het minst slechte, nodigen we hen uit om alles in het werk te stellen om te bouwen aan het béste.
Twee weken zonder piraten
Hieronder stellen we nog eens de lijst voor die we op 16 maart zonden aan Vert Ardent. In het belang van transparantie en om de redenen voor ons vertrek te verduidelijken, geven we commentaar bij de punten waarover we informatie hebben verkregen, met het resultaat van de voortgang.
Wat de andere verzoeken betreft, hebben we ofwel geen verbetering opgemerkt, ofwel is het voorbarig om conclusies te trekken.
Transparantie en ethiek:
Publicatie van alle verslagen van vergaderingen die sinds juni 2017 plaats hebben gehad (inclusief bijlagen, met uitzondering van zaken die betrekking hebben op het persoonlijke leven, op communicatiestrategie en op de strategie van politieke onderhandelingen). Ook: een zich formeel ertoe engageren de verslagen te publiceren van toekomstige vergaderingen van Vert Ardent, en dit binnen een redelijke termijn.
Resultaat: geen. Merk op dat de verplichting om vergaderingen en de verslagen ervan openbaar te maken, reeds was voorzien in het huishoudelijk reglement van Vert Ardent – zelfs al is het te zelden in praktijk gebracht. Het enige idee dat op Loomio de afgelopen dagen is gepresenteerd, is een voorstel is om … te voorkomen dat burgers toegang krijgen tot de discussies van Vert Ardent.
Reserveer de eerste 10 plaatsen op de lijst voor diegenen die zich schriftelijk, duidelijk en ondubbelzinnig verbinden om zich volledig toe te leggen op hun lokale mandaat, en voor zij niet ijveren voor een regionaal, federaal of Europees mandaat.
3 van de 12 woordvoerders, ‘porte-voix’ (megafoons) gedoopt, hebben niet gereageerd op dit verzoek; één van deze 3 personen staat zelfs bovenaan in de lijst gekozen door Vert Ardent. Er is geen enkel document voorgesteld genre “Ik, ondergetekende X, verbindt er zich duidelijk en ondubbelzinnig toe me volledig toe te leggen op mijn lokale mandaat, en geen mandaat te zoeken op regionaal, federaal of Europees niveau”.
Communiceer naar de buitenwereld op een manier die rechtuit is, eerlijk, over zaken die goed en over zaken die slecht zijn verlopen. Oprechtheid maakt deel uit van een vernieuwde manier om politiek te doen die dichter bij de burgers staat;
Helaas verkiest Vert Ardent net te communiceren op een manier die niet altijd rechtuit is: “De vergadering van de ecoburgerbeweging VertArdent heeft met 80% van de stemmen de 14 megafoons verkozen”, dat terwijl de lijst (van 14 kandidaten, niet die van 12) werd goedgekeurd door 45 van de 80 aanwezigen op de Algemene Vergadering van 4 maart. Merk op dat er zelfs helemaal géén communicatie was over de resultaten van de verkiezingen zonder kandidaten die plaatsvond op 27 maart. Bovendien maakt het weinig zinvolle gebruik van de term “minderheid” in verband met zij die zware kritiek uitbrachten – een deel de Piraten, een ander deel andere leden van Vert Ardent die ook deze beweging hebben verlaten – eveneens deel uit van een verlangen om de problemen te verdoezelen.
Wederzijds respect:
Onmiddellijk redelijke bezwaren waarvan akte is genomen tijdens de Algemene Vergadering behandelen, ondanks de vermoeidheid en de wens om die te negeren;
Volgens een verklaring die is gepubliceerd op het platform Loomio van Vert Ardent, werd er op de Algemene Vergadering van 27 maart géén bezwaar gemaakt.
De lessen die we trekken uit onze ervaring
In de gids “Win de stad” (tekst in engels) die na de verkiezingsoverwinning in 2015 werd gepubliceerd, heeft het burgerplatform ‘Barcelona En Comù’ erop gewezen hoe belangrijk het is dat geen politieke partij deelneemt aan het creëren van een burgerbeweging. We moeten toegegeven dat Barcelona En Comù in zijn radicaaldemocratische visie gelijk had, en dat hebben we jammer genoeg ook bij Vert Ardent meegemaakt.
Een burgerbeweging kan geen creatie van een politieke partij zijn. Dit soort beweging moet een burgerinitiatief zijn, met andere woorden een bottom-up initiatief. Dat is een fundamenteel verschil tussen aan de ene kant Vert Ardent, en aan de andere kant Barcelona En Comú die voor ons, Piraten, een model blijft dat veel inspiratie biedt.