Basistekst – Belgische Piratenpartij

Over deze tekst

Onderstaande tekst is de basistekst van de Piraten. Het is geen vaststaande en statische waarheid, maar een dynamische werktekst die in de toekomst herzien kan worden, en waarop verder gebouwd kan worden voor het uitschrĳven van een manifesto.

De tekst is gegroeid uit de Gentse Piratencrew, die dringend nood had aan een basistekst om aan de buitenwereld te communiceren waarvoor de Piraten staan. Enkel zo kunnen we verder groeien.

De tekst is een compilatie van stukken tekst uit het Piratenprogramma van 2014, en uit de (vertaalde) basisteksten van de Ĳslandse en de Duitse Piratenpartĳ, met aanvullingen van de Gentse crew en de Belgische Piraten. Alles wat in de tekst staat, is dus reeds besproken en bediscussieerd door Piraten.

Inleiding

De Piraten zijn een wereldwijde beweging van vrijheidslievende, kritische, constructieve en mondige burgers die een systeem in crisis observeren. Ze zoeken naar alternatieven en bouwen mee aan parallelle structuren, geïnspireerd op experimenten en bewijsmateriaal. Zo willen ze antwoorden bieden op de huidige ecologische, politieke, economische en maatschappelijke uitdagingen.

Piraten vertrekken van de concrete hedendaagse realiteit, en niet van vooronderstelde abstracte idealen zoals de zelfregulerende markt, het socialistische paradijs of het lotsverbonden volk. Hun ideaal situeert zich niet in de verre toekomst of in een schimmig verleden. Ze bouwen aan een betere wereld en beleven hun toekomstdromen hier en nu. Zo belichamen de Piraten de veranderingen die ze willen zien in de wereld.

De Piraten geloven niet in grote verkiezingsshows, in regimewissels of in partijpolitiek. Ze bepleiten een grondige update van ons democratisch systeem. Om dit doel te bereiken, achten zij het ondermeer nodig om de politieke arena te infiltreren met behulp van een politieke partij: de Piratenpartij.

De Piratenpartij staat voor een netwerk van grassroots burgergroeperingen die bottom-up het beleid willen veranderen. Dit doen ze door ideeën uit te werken, bewijzen te verzamelen en lokale steun op te bouwen rond specifieke thema’s, zoals stadslandbouw en permacultuur, gezonde lucht en natuurbescherming, de lokale deeleconomie, complementaire munten en de commons (= gemeenschapsgoed).

De Piratenpartij groeit voort uit de Piratenbeweging en is haar politieke vleugel. Maar politiek betekent macht, en macht corrumpeert en kan misbruikt worden. Kritische zelfreflectie is en blijft fundamenteel. De Piratenbeweging heeft de taak om te bewaken dat de partij haar democratische kernwaarden niet verloochent.

De Piratencodex

De codex geeft een overzicht van de waarden die de Piraten nastreven. Maar Piraten zijn mensen en mensen maken fouten. Dat is niet erg, zolang we er maar uit leren.

Piraten zijn vrij
Piraten zijn vrijheidslievend, onafhankelijk en autonoom. Ze keuren blinde gehoorzaamheid af en schuwen dogmatische ‘waarheden’. Ze staan voor zelfbeschikkingsrecht en vrijheid van meningsuiting. Piraten dragen de verantwoordelijkheid die voortvloeit uit vrijheid.
Piraten beschermen privacy
Piraten vechten tegen de oprukkende surveillance- en controlestaat, omdat deze de vrije ontwikkeling van het individu belemmert. Een vrije en democratische samenleving is onmogelijk zonder private en onbespiede vrije ruimte.
Piraten zijn kritisch
De Piraten zijn nieuwsgierig, creatief en berusten niet in het status quo. Ze dagen systemen uit, wijzen de zwaktes aan en vinden manieren om deze te corrigeren. Piraten geloven in trial-and-error en leren uit hun fouten. Ze kiezen ervoor om “voor” constructieve alternatieven te zijn, in plaats van louter “tegen” alles wat fout loopt.
Piraten zijn integer
Piraten zijn eerlijk en houden hun woord. Ze handelen naar eer en geweten en durven hun fouten toegeven. De Piraten onthullen maatschappelijke problemen en ondernemen actie wanneer morele moed nodig is.
Piraten respecteren alle vormen van leven
Piraten zijn verdraagzaam en vredelievend: ze verzetten zich tegen oorlogen en verwerpen de doodstraf. Bovendien engageren ze zich voor de bescherming van ons leefmilieu en voor de waardige behandeling van dieren. Piraten staan voor duurzaamheid en voor het behoud van de natuur.
Piraten delen kennis
Informatie, onderwijs, kennis en wetenschappelijke bevindingen behoren tot ons gedeelde culturele erfgoed en moeten toegankelijk zijn voor iedereen. Piraten ondersteunen een open deelcultuur en vrije software, en een hervorming van het auteursrecht. Anderzijds respecteren ze ook het werk van de makers, en zijn ze zich bewust van de obstakels die deze in het huidige systeem ondervinden.
Piraten zijn empathisch
Piraten respecteren de menselijke waardigheid. Ze bouwen mee aan een solidaire samenleving, waarin ook zij die kwetsbaar zijn een volwaardige plaats innemen. Piraten staan voor een politieke cultuur van empowerment en rechtvaardigheid.
Piraten zijn wereldburgers
Piraten maken deel uit van een wereldwijde beweging. Ze benutten de mogelijkheden van het internet ten volle, en zijn daardoor in staat om te denken en te handelen zonder grenzen. Piraten zien de wereld als één geheel en zoeken mee naar oplossingen voor globale problemen (zoals ongelijkheid, migratie, klimaatverandering en grondstoffenschaarste).
Piraten zijn gelijkwaardig
Piraten streven naar gelijkwaardigheid tussen mensen, ongeacht gender, ras, leeftijd, seksuele voorkeur, opleidingsniveau, burgerlijke status, afkomst of beperking. Mensen zijn vrij om te kiezen hoe ze zichzelf ontwikkelen.
Piraten inspireren
De Piraten beweren niet dat ze de ultieme oplossingen hebben voor alle maatschappe-
lijke problemen. Ze willen een constructieve aanpak op gang trekken en nodigen alle burgers uit om zich politiek te engageren. Iedereen kan een bijdrage leveren vanuit zijn of haar kennis, ervaringen en perspectieven. Piraten juichen het out-of-the-box denken toe.
Piraten zijn verbonden
Piraten beseffen dat zowel individueel als gemeenschappelijk geluk liggen in de verbondenheid van mensen met zichzelf, met de ander, met de samenleving, met de natuur en met de wereld. Dankzij de digitalisering en het internet is de helft van de wereldbevolking verbonden in een horizontaal en gedecentraliseerd netwerk. Dit collectieve bewustzijn transformeert de wereld.
Piraten vertrouwen
Piraten hebben vertrouwen in zichzelf en durven vertrouwen in de ander. Ze geloven in samenwerking en in de wisdom of the crowd. Piraten kijken met een constructieve blik naar de samenleving. Ze bouwen mee aan de commons (= gemeenschapsgoed) en aan collectieve doelen.
Piraten ondernemen
De Piraten geloven in een DIY-aanpak (Do It Yourself). Ze wachten niet op top-down oplossingen van zij die de macht bezetten, maar nemen zelf actie van onderuit. De Piraten geloven in de kracht van grassroots en bottom-up bewegingen.
Piraten zijn divers
De Piraten zijn een beweging van burgers die alle bevolkingslagen en alle politieke strekkingen willen verenigen. Piraten willen leren van elkaars verschillen en zo vooruitgang boeken. Ze willen de polariteit overstijgen en geloven niet in de klassieke indeling van ‘links en rechts’. Iedereen kan piraat zijn.

Kernwaarden van de Piratenpartĳ

Eerst enkele definities voor een beter begrip van de kernwaarden:

Burgerrechten zijn de wettelijk beschermde rechten van individuen inzake de participatie in een democratische samenleving. Burgerrechten omvatten (maar zijn niet beperkt tot) stemrecht, recht op vrijheid van godsdienst en levensbeschouwing, vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en het recht op vreedzaam protest.
Informatie vergroot kennis en vermindert zo onwetendheid en onzekerheid. ‘Informatie’ mag niet verward worden met ‘gegevens’ (= rauwe feiten) en ‘kennis’ (= het resultaat van een succesvolle informatie-overdracht). Informatie bestaat uit gegevens die interpreteerbaar gemaakt worden (bv. door te beschrijven of te vertalen). Informatie wordt overgedragen met behulp van boodschappen of door observatie.
Commons zijn gemeenschapsgoederen die opgebouwd, beheerd en gedeeld worden door een community. Ze kunnen zowel reëel (grond, coöperatieven) als virtueel (informatie, kennis, software) zijn. Ze overstijgen de logica van markt en staat, en die van nationalisering en privatisering. De leden van de community kunnen vrij gebruik maken van de commons, zonder patenten en zonder het betalen van licenties. Wederzijds respect is de basisvoorwaarde.

Een kritische geest en een feitelijk onderbouwd beleid

Een wettelijke kader is een menselijke constructie, en dus bediscussieerbaar.
Piraten benadrukken het belang van een kritische geest en een feitelijk onderbouwd beleid.
Piraten menen dat beleidskeuzes gebaseerd moeten zijn op bewijsmateriaal en op onafhankelijke wetenschappelijke studies (en dus niet op speculatie, dogma’s, vooroordelen, gewoontes, reeds bestaande wetgeving, lobbywerk of partijconventies).
Piraten zijn bereid om elk goed idee in overweging te nemen, ongeacht van wie of uit welke hoek dit idee komt.
Piraten moedigen experimenten en proeftuinen aan.
Beslissingen kunnen altijd herzien worden op basis van nieuw bewijsmateriaal.

Burgerrechten

Piraten zetten zich in voor de versterking en de bescherming van de burgerrechten, zowel in de reële als in de digitale wereld.
Burgerrechten gaan voor op de economische belangen van groepen en ondernemingen die enkel uit zijn op winstbejag en die de maatschappij en haar burgers schade berokkenen.
Piraten geloven dat burgerrechten toebehoren aan individuen en niet aan groepen of klassen. De rechten van elk individu wegen evenveel door.
Piraten verdedigen het recht op vrijheid van godsdienst en levensbeschouwing, maar zijn wel voor een strikte scheiding tussen kerk en staat.
Individuele vrijheid mag niet conflicteren met de vrijheid van anderen, noch met het algemeen belang.

Directe democratie en zelfbeschikkingsrecht

Piraten geloven dat alle burgers onbeperkt recht hebben om betrokken te zijn bij beslissingen die hen aanbelangen.
Piraten bepleiten een meer directe democratie: een open, pragmatisch, dynamisch, realistisch en transparant systeem waarin burgers de kans en het recht op inspraak krijgen, en hiertoe aangemoedigd worden.
Het internet maakt nieuwe vormen van burgerinspraak en democratische organisatie mogelijk. De Piraten willen deze mogelijkheden onderzoeken en in praktijk brengen.
De macht van de partijpolitiek moet afgebouwd worden.
Piraten menen dat het corporatisme, nl. de vermenging van economische en politieke macht, vermeden moet worden.

Het recht op privacy voor burgers

Het recht op privacy moet de burgers beschermen tegen eventueel misbruik door de machthebbers (= grote organisaties zoals staten en bedrijven).
Onder privacy verstaan de Piraten het recht op discretie (= geheimhouding van correspondentie, persoonlijke data, financiële situatie), het recht om anoniem te zijn en het recht op zelfbeschikking.
Privacy is volgens de Piraten een noodzakelijke voorwaarde voor individuele vrijheid. Onder het mom van veiligheid wil de staat steeds meer weten over haar burgers. De Piraten zijn niet bereid om onze privacy op te geven voor die vermeende veiligheid.
Geheimhouding mag nooit verder gaan dan de bescherming van het individu en mag nooit andere individuen schaden. Het recht op privacy mag alleen geschonden worden als er solide en individu-specifieke verdenkingen zijn, en dit enkel door de bevoegde autoriteiten.
Anonimiteit ontheft niemand van de verantwoordelijkheid voor hun daden.

De plicht tot transparantie voor overheden

Transparantie stelt de burgers in staat om toezicht te houden over de machthebbers (= grote organisaties zoals staten en bedrijven).
Informatie over het beleid moet toegankelijk zijn voor het publiek, in open data formaten en in vormen die optimale bruikbaarheid van deze informatie garanderen.
Voor de Piraten zijn transparantie en objectiviteit fundamenteel. Het publiek moet correct geïnformeerd worden om op democratische wijze de juiste beslissingen te kunnen nemen, voor nu en voor later.
Verantwoordelijkheid hangt samen met participatie: burgers kunnen enkel verantwoordelijkheid nemen als ze ook initiatief- en beslissingsrecht hebben.
Piraten geloven dat iedereen het recht heeft om betrokken te worden bij beslissingen die hen aanbelangen en daartoe aangemoedigd moet worden. Elke burger heeft ook recht op informatie over hoe beslissingen genomen worden.

Informatievrijheid en de vrijheid van meningsuiting

Het recht van individuen om geïnformeerd te worden mag niet worden aangetast.
Het internet moet een open en democratische plek zijn waar informatie vrij gedeeld kan worden. Elke burger heeft recht op de toegang tot een razendsnel, onbeperkt en goedkoop internet om informatie, kennis en cultuur te delen en bij te dragen aan de digitale commons.
Begrenzingen van de vrijheid om informatie te verzamelen en te delen zijn onaanvaardbaar, behalve om de rechten van individuen te beschermen.
Begrenzingen van de vrijheid van meningsuiting zijn onaanvaardbaar, behalve om de rechten van individuen te beschermen.
Vrije meningsuiting is meer dan het recht om vrij onze mening te verkondigen. Het is ook het recht om gehoord te worden en om niet gecensureerd te worden. Klokkenluiders verdienen dan ook bescherming van de samenleving.

Het recht op een waardig leven

Piraten gunnen elk mens een waardig leven en zekerheid over de basisbehoeftes, zoals onderdak, voedsel en onderwijs.
Voor Piraten primeren ecologische en menselijke belangen boven economische belangen. De economie moet ten dienste staan van de mensen, en niet andersom. De destructieve financiële economie die draait op speculatie en op investeringen in onethische projecten (bv. wapenproductie) moet aan banden gelegd worden.
De Piraten pleiten voor het versterken van de lokale, reële en circulaire deeleconomie als buffer tegen de onstabiele en onvoorspelbare wereldeconomie. Het kapitaal dat uit de reële economie in de financiële markten gezogen wordt behoort toe aan de samenleving.
De Piraten stellen vast hoe de arbeidsmarkt verandert door technologie: steeds meer klassieke jobs worden gedigitaliseerd of overgenomen door robots. Daarnaast biedt het internet lage transactiekosten en nieuwe mogelijkheden voor productie, distributie en consumptie. Ook worden steeds meer burgers zelfstandig ondernemer of freelancer, met alle risico’s en onzekerheden vandien. De wetgeving en de sociale zekerheid dienen aangepast te worden aan deze nieuwe realiteit. Ondernemerschap moet aangemoedigd in plaats van afgestraft worden.
De Piraten stellen vast hoe het huidige groeimodel heel wat mentale druk en onzekerheid genereert. De Piraten pleiten voor het opzetten van experimenten met het basisinkomen om antwoorden te vinden op de deprimerende ratrace, de burnout-cultuur en de toenemende ongelijkheid. De Piraten geloven niet dat de financiële haalbaarheid van het basisinkomen het grootste obstakel is. Wel ontbreekt het aan politieke wil om de huidige machtsverhoudingen te veranderen.

De deelcultuur

De Piraten zien hoe het internet ondermeer is uitgegroeid tot een platform om snel en goedkoop spullen te delen. Dit delen gebeurt zowel in de reële wereld (gereedschap, auto’s, slaapplek, …) als in de digitale wereld (video- en audiofragmenten, …).
De opkomende circulaire deeleconomie biedt mogelijkheden om afval te vermijden, te consuminderen en onze ecologische voetafdruk te verkleinen. Ook in fablabs, makerspaces, plukboerderijen en tal van communities bouwt men alternatieven voor of hacks van het wereldwijde consumentisme.
De toegang tot kennis, technologie en cultuur is een fundamenteel burgerrecht. De huidige wetgeving omtrent intellectueel eigendom, auteurs- en patentrecht blokkeert echter deze toegang. De Piraten aanvaarden niet dat grote organisaties het auteurs- en patentrecht misbruiken om hun eigen positie te vrijwaren en winst te maken op kosten van de gemeenschap. Het is in het belang van de gemeenschap om verder te kunnen bouwen op de eerdere verwezenlijkingen in technologie, wetenschap en kunst.
De Piraten erkennen het belang van intellectuele eigendom voor auteurs, artiesten, wetenschappers of uitvinders: het werk en de creativiteit die zij leveren moeten erkend en vergoed worden. De Piraten ijveren voor een inperking van de huidige copyright-termijn (70 jaar na de dood van de artiest), in overleg met verschillende vertegenwoordigers uit creatieve sector. Bovendien schuiven de Piraten het basisinkomen naar voor als mogelijk en te onderzoeken alternatief voor het ontransparante kunstenaarsstatuut.

Duurzaamheid als prioriteit

Ecologie en ethiek moeten primeren boven economische efficiëntie en winstmaximalisatie.
Ons leefmilieu is de belangrijkste common. Maar de gezondheid en het voortbestaan van mens en dier worden bedreigd en onze planeet wordt vernietigd. Ecologische belangen en consequenties worden stelselmatig geminimaliseerd en genegeerd bij het nemen van economische en politieke beslissingen. De Piraten pleiten voor een holistische visie die het ecologische evenwicht en de draagkracht van de aarde respecteert.
De economische groeicultuur is niet verenigbaar met de schaarste en de eindigheid van de natuurlijke grondstoffen. De Piraten menen dat we volop moeten inzetten op hernieuwbare en schone energie. De productiecapaciteit van de aarde moet gerespecteerd worden. De huidige overproductie en overconsumptie moeten dringend aan banden gelegd worden. We hebben niet het recht om onze planeet leeggeplunderd achter te laten voor de toekomstige generaties, noch om onze welvaart hier verder te bouwen op uitbuiting en slavernij elders ter wereld.
Volgens de Piraten bieden technologie en wetenschappelijke vooruitgang nieuwe mogelijkheden voor duurzaam leven. Deze moeten volop onderzocht en aangewend worden, ten koste van oude gewoontes, machtsstructuren en lobbygroepen.